Koningin Wilhelmina en Nederlands Indië.

Koningin Wilhelmina is hevig geïnteresseerd in Nederlands-Indië. Haar kennis over het gebied krijgt zij door mensen die er zijn geweest ten paleize uit te nodigen waarbij zij hen het hemd van het lijf vraagt. Er worden op gezette tijden ook lezingen georganiseerd, vaak toegelicht met filmbeelden. Maar zodra wordt geopperd dat het belangrijk zou zijn dat de koningin er zelf heen gaat omdat de bevolking van haar rijk haar graag in eigen persoon wil zien, veegt Wilhelmina dat idee bruusk van tafel. Haar ministers moeten daarover niet zeuren. Haar gestel laat niet toe dat het langdurig aan zo’n grote warmte wordt blootgesteld. En alleen al die zeereis. Hoe moet het als zij, waar ze bang voor is, zeeziek wordt? Ze kan haar waardigheid toch niet zo te grabbel gooien? En dan de veiligheid, je weet maar nooit. Er doen zich toch telkens opstandjes voor. Die worden snel onderdrukt, maar zij heeft het gevoel het noodlot te trotseren door zich aan zo’n wereldreis te wagen. Haar voorgangers, de drie koningen, gingen evenmin. In ruim drie eeuwen koloniaal bewind zet slechts één lid van de Oranjefamilie voet aan wal in Nederlands-Indië. Dat is de ondernemende prins Hendrik, bijgenaamd de Zeevaarder, zoon van de latere koning Willem de Tweede. Als zestienjarige, inmiddels al luitenant ter zee tweede klasse, begint hij aan een maandenlange zeereis die hem in februari 1837 op Java terecht doet komen In de zomer van 1940 lijkt ook koningin Wilhelmina niet langer aan een reis naar Nederlands-Indië te kunnen ontkomen. Met haar ministers is zij uitgeweken naar Engeland. Maar het overzeese deel van het koninkrijk is nog onbezet. Door de regering naar het toenmalige Batavië te verplaatsen kan worden bereikt dat men weer vanuit eigen gebied zal kunnen optreden. Vrijdag 28 juni 1940 neemt de regering het besluit dat het plan zal worden uitgevoerd. Een dag later torpedeert de koningin het. Zij weigert naar Indië te vertrekken. In een persoonlijk gesprek met minister Van Kleffens van buitenlandse zaken zegt zij letterlijk: “Ik ga niet want ik kan niet tegen de warmte.” Als Koningin was Wilhelmina in Nederlands-Indië zeer geliefd en er zijn daarom speciaal voor deze afzetmarkt herdenkings items gemaakt waarvan hier enkele voorbeelden: