Een bijzondere vorm van glaskunst is het portretglas. Hierop werden portretten van vorsten, militairen en andere beroemde personen afgebeeld.
De eerste portretglazen dateren uit begin 17e eeuw. De portretten waren toen met vooraangezicht later in de 18e en 19e eeuw werd dit en-profil.
Van de personen werden over het algemeen alleen borstbeelden afgebeeld.
Alleen bij bijzondere gebeurtenissen zoals b.v. veldslagen werd er een datum aangebracht.
In de tweede helft van de 18e eeuw ontstond in Nederland een glastechniek stiptechniek genaamd.
Deze decoraties zijn samengesteld uit talloze fijne puntjes, die met een diamantstift en een klein hamertje werden aangebracht. Zo zijn er glazen van stadhouder Willem V en zijn vrouw die met deze techniek zijn gemaakt.
Aan het eind van de 18e eeuw werd dit soort glazen niet meer gemaakt en kwam het geëtste glas in zwang.
Hierbij wordt het werkstuk met een waslaagje overtrokken, waarna er met een etsnaald figuren in worden getekend. Daarna wordt het glas geëtst in een bad van fluorwaterstof. De onbeschermde delen van het glas worden ingevreten en krijgen een mat aanzien. Deze techniek werd niet alleen op glazen gebruikt maar op allerlei gebruiksvoorwerpen van glas zoals waterkannen, kruiken etc.
Met de invoering van geperst glas halverwege de 19e eeuw begon een nieuw tijdperk in de glaskunst. Deze glazen waren goedkoop en konden massaal worden geproduceerd. Zo heeft de Nederlandse Leerdam fabriek in 1898 glazen gemaakt van geperst glas met portretten van Europese vorsten waaronder een serie van Koningin Wilhelmina.
Ook zijn er glazen waarop het portret in emaille werd aangebracht.
Later werd het portret vaak d.m.v. een plakplaatje op het glas aangebracht.
Ook nu nog worden bij bijzondere koninklijke gebeurtenissen zoals recentelijk de inhuldiging van koning Willem-Alexander in 2013 glazen op de markt gebracht met een Koninklijk portret.
Informatiebron: Portretglazen door Dianne Hame
Glas Willem V en zijn vrouw gemaakt met de stiptechniek. (Rijksmuseum)
portret glazen koningin Wilhelmina 1890 & 1892
Glas met een portret van Koningin Wilhelmina aangebracht in zilver 1898.
twee glazen van geperst glas met portret Koningin Wilhelmina 1898
glas met volledige afbeelding Koningin Wilhelmina geëtst glas 1898
waterglazen en waterkan met geëtst portret Koningin Wilhelmina en prinses Juliana 1909
twee glazen met gekleurd portret van Koningin Wilhelmina 1923
